باور دینی و فضیلت عقلانی گشودگی ذهنی

Authors

  • غزاله حجتی دانشجوی دکتری فلسفة دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
Abstract:

گشودگی ذهنی غالباً در صدر فهرست فضایل عقلانی جای دارد که معرفت‌شناسان فضیلت‌گرا عرضه می‌کنند. این فضیلت دست‌کم در سه سطح ارزش اخلاقی- عقلانی خود را آشکار می‌کند؛ در سطح نخست، می‌تواند برای رفع تعارض‌ها و اختلاف‌های عقلانی مؤثر باشد. در سطح دوم، ارزیابی و سنجش دعاوی عقلانی را صورتی بهتر می‌بخشد و در سطح سوم، برای فهم دعاوی عقلانی ضروری است. باورنده‌ای که به این فضیلت عقلانی آراسته باشد، می‌تواند امیدوار باشد که شرایطی بهتر برای آراستگی به دیگر فضایل عقلانی همچون انصاف، صداقت، بی‌طرفی، بردباری، هم‌دلی، خلاقیت، و خودآیینی عقلانی و دست‌یابی به غایت آن‌ها، یعنی باور وجدان‌مدارانه و فضیلت‌مندانه، دارد. آراستگی به فضیلت گشودگی ذهنی برای متدینان تعیین‌کننده است. گرچه ممکن است باورها و تعهدهای دینی به سبب ارتباط اساسی خود با هویت باورنده مانع اتصاف به گشوده‌ذهنی به‌نظر آیند، اتصاف به این فضیلت است که می‌تواند شخصیت و باورهای باورندة متدین را وجدان‌مدار و فضیلت‌مندانه سازد. افزون بر این، روایت‌های دینی برآمده از کتب مقدس و زندگی الگوهای عقلی و اخلاقی در ادیان ابراهیمی شخصیت باورنده‌ای را تحسین می‌کنند که در برگرفت و نگه‌داشتِ باورهای دینی و دیگر باورهای خود گشوده‌ذهن باشد. نتیجه آن است که به‌نظر می‌رسد مطابق تلقی فضیلت‌گرایانه از توجیه باور دینی، گشودگی ذهنی و دیگر فضایل عقلانی مرتبط با آن نقشی اساسی در موجه‌بودن باور دینی دارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

باور دینی و خودآیینی عقلانی

خودآیینی عقلانی بیانگر آن است که آدمی چگونه می تواند فاعلیت معرفتی خود را محفوظ بدارد و اختیار تنظیم و اداره ی عقلانی خود را داشته باشد. این ارزش معرفتی غالباً در مقابل دگرآیینی عقلانی طرح شده که مطابق آن، باورنده، به علل درونی یا بیرونی، فاقد توانایی لازم برای اِعمال فاعلیت معرفتی خود است. از آغاز دوران مدرن، برخی فیلسوفان و متفکران به تصریح یا تلویح گمان کرده اند که باور دینی ناقض خودآیینی عقلا...

full text

باور دینی و شناخت افلاطونی

در جستجوی بهترین راه ممکن برای آزمون و تأیید باورهای دینی، نخست نسبت شناخت افلاطونی با شناخت‌های عقلی و تجربی‌تبیین شده است. سپس نشان داده شده است که چگونه از آموزه‌های افلاطونی برای تبیین پدیده‌ها و توجیه باورهای دینی استفاده می‌‌شود. در آخر، در ضمن نقد مبانی افلاطونی روشن شده است که شناخت افلاطونی، یا آنچه در ادبیات دینی «شناخت عرفانی» خوانده می‌‌شود، خود فاقد تبیین و توجیه فلسفی‌کافی‌است، و ...

full text

ارزیابی معرفتی باور دینی در اندیشه فضیلت محوران? زگزبسکی و بررسی آن بر اساس حکمت متعالیه

ارزش سنجی معرفتی باورهای دینی، دغدغه ای دینی و معرفتی است و برپایه رویکردهای رایج در معرفت شناسی می توان باورهای دینی را محک زد و در مقایسه با دیگر باورها، نقص و قوت آنها را بازتاب داد. نقض های مشهور گتیه در قرن بیستم درباره تعریف «باور صادق موجه» باعث شد تا تلاش معرفت شناسان بر این متمرکز گردد که تعریفی جامع و مانع از معرفت ارائه کنند. یکی از این رویکردها، معرفت شناسی مبتنی بر فضایل عقلانی (مع...

باور دینی، ژن، و فیزیک کوانتوم

چکیده هدف از این مقاله معرفی مکانیسم هایی مولکولی است که بیولوژی بدن را به واسطة اعتقادات و ایمان تحت تأثیر قرار می دهد. تجربیات دانشمندان بیولوژی مولکولی در بررسی فرایندهایی که در آن سلول ها اطلاعات را دریافت می کنند، نشان داده است که سلول ها، از طریق پروتئین‌های موجود در غشای سلولی، سیگنال‌های خارجی نشئت‌گرفته از باورهای دینی را به صورت میدان های الکترومغناطیسی دریافت می‌کنند و باعث تغییر در...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 2

pages  37- 52

publication date 2015-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023